Ana Sayfa / B Nymphaeumu
2009 yılı kazı sezonunda ortaya çıkarılan yapılardan biri olan B Nymphaeumu, Stadyum Caddesi kenarında, Efes Caddesi Portikosu’ndan gelenleri karşılar pozisyonda yapılmıştır.
Dikdörtgen planlı, 6.30x18m ölçülerindeki yapının havuz duvarları traverten ve mermerden oluşturulan karışık ve devşirme bir örgü sistemine sahiptir. Anıtsal çeşmenin tabanı pişmiş toprak tuğlalarla döşenmiştir. Ancak bunun altında ilk kullanımına ait mermer taban döşemesi yer alır. Orijinalde üç tarafı sütunlu galerilerle çevrili (olası Korinth düzeninde) ve tek katlı olan yapı, hareketli çıkıntılara sahiptir. Cephesi batıya bakan çeşmenin havuz parapetlerinin kabartmalarla (aulos çalan figür, Nymphe gibi) olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.
İlk olarak Erken İmparatorluk Dönemi’nde tek katlı olarak planlanan, ancak yüzyıllar içerisinde meydana gelen depremlerle tekrar tekrar ayağa kaldırılan çeşme sadece caddeden gelenlerin su ihtiyacını karşılamakla kalmayıp, kübik traverten bloklarla kente taşınan ana hattan çevredeki yapı, ev ve dükkân gibi çeşitli mekânlara da su aktarılmasını sağlayan bir terminal niteliğinde hizmet vermiş ve M.S. 7. yy.ın ilk yarısına kadar kullanılmıştır. Burada bulunan Tanrıça Aphrodite heykeli kaliteli ve Laodikeia atölyesine özgü stil göstermektedir.
Su Deposu: Anıtsal çeşmenin su ihtiyacı hemen bu yapının arkasında, doğu bitişiğinde ortaya çıkarılan 4.70x7.10m ölçülerindeki su deposu ile sağlanmıştır. Orijinalde depo yakınına kadar traverten bloklarla II. Su Dağıtım Terminali’nden sağlanan su, geç dönemde olasılıkla kent zayıflayınca ve alandaki su kullanımı azalınca P.T borularla sağlanmıştır. Mevcut P.T. künklerle deponun güney bitişiğinde yer alan Latrinanın kuzey duvarı altından geçirilerek, su deposunun tabanından çıkar.
Su deposunun tabanı pişmiş topraktan taban tuğlalarıyla döşelidir. Su deposunun güneybatı köşesinde, ana hattan depoya gelen suyun basıncını azaltmak amacıyla travertenden yapılmış bir su basıncı alma sistemi bulunmaktadır. Bu bloğun üst ve yan tarafında, basıncı alınan suyun depoya aktarılması amacıyla üç delik açılmıştır. Depoda toplanan su öncelikli olarak batı bitişiğinde yer alan B Nymphaeumu’na su sağlamaktaydı. Diğer taraftan depo aynı zamanda güney bitişiğinde yer alan Latrina’nın da su ihtiyacını karşılamaktaydı. Bununla ilgili olarak güney duvarında yer alan bir boru yatağından Latrina’ya da su veriliyordu. Bu iki yapının dışında Erken Bizans Dönemi’nde depo, kuzey bitişiğinde yer alan apsisli küçük çeşmeye de su sağlanmaktaydı. Su deposu, B Nymphaeumu ve Latrina aynı zamanda planlanmış olmalıdır. Sistem çok işlevsel ve iyi tasarlanmıştır. Kazılarla ortaya çıkarılan mevcut veriler; Su Deposu, B Nymphaeumu ve Latrina kompleksinin ikinci ve daha sonraki kullanımının M.S. 3. yy. sonu- 4. yy. başından itibaren M. Ö. 7. yy.ın ilk yarısına kadar devam etmiş olmalıdır. Buna M.S. 5. yy.da kuzeyde depoya bitişik yapılan apsisli çeşme eklenmiştir.
Apsisli Çeşme: B Nymphaeumu’nun kuzeydoğu arkasında, Su Deposu’nun kuzey bitişiğinde nişli bir havuzu bulunan çeşme yapısı yer almaktadır. Apsisli Erken Bizans Dönemi çeşmesine, kuzey ve doğu yöne bakan üç basamakla çıkılır. Çeşme havuzu, düzgün kesilmiş kare ve dikdörtgen traverten taşlarla örülmüştür. Havuz haznesi öne yerleştirilen alçak kabartmalı dikdörtgen parapet ile oluşturulmuştur. Parapetin iki yanında iki parapet babası yer almakta olup, bunların arasına geçki yapılmıştır. Ön yüzde yer alan çerçeveli dikdörtgen parapet ortasında çift çizgili daire, dairenin iki yanında üç yapraklı bitkisel süsleme ile daire içinde yer alan Yunan Haçlı alçak kabartmadan oluşur. Haçın bulunduğu parapet, altında yer alan basamağa iki demir kenetle bağlanırken; parapet babası ise parapete üstten demir bir kenet ile bağlanmıştır. Havuz haznesi zeminde ve heptagon (yedigen) bir biçim izlenen yan duvarlarda mermer plakalarla kaplanarak sızdırmaz bir zemin elde edilirken, havuz içinde mermer plaka üzerine açılan 0.5m çapındaki bir delikle havuz haznesine dolan suyun kanalizasyona aktarımını sağlamaktadır. Apsisli Erken Bizans Çeşmesi M. S. 5 yy.dan 7. yy. başlarına kadar kullanılmıştır.
|