• LAODIKEIA
    KAZISI
Ana Sayfa / Laodikeia Esintileri
 Tarihin İçinde LAODIKEIALI POLEMON

Kentlerin kaderini bir insan nasıl değiştirebilir? Bu önemli sorunun cevabı tek bir kişinin bile Antik Dönemde kenti için yaptıklarına bakılırsa anlaşılabilecektir. Evet, Polemon Laodikeia’nın kaderini değiştirmiştir. Zengin, cömert, hayırsever, tıp uzmanı ve bilge bir insan olan Polemon, dünyanın gezgin Roma İmparatoru Hadrian’ın da arkadaşıdır. Polemon, Hadrian’ı Laodikeia’da ağırlamanın gururunu yaşamıştır. MS. 135 yılının bahar ayında Laodikeia’ya gelecek olan imparator için aylar öncesinden hazırlıklar başlamıştı.  Polemon biliyordu ki imparatorun hoşnut olması, kentin daha da zenginleşmesi demekti. Hele düşündüğü gibi kent için imparatordan “tapınak koruyuculuğu” ayrıcalığını alırsa, Roma’ya vergi vermeyecek olan kent, Hadrian’nın himayesi altında ayrıcalıklı bir yere sahip olacaktı ve daha da zenginleşecekti.

Bilge Polemon halkı tiyatroda toplayarak imparatorun geleceğini bildirdi ve neler yapabileceklerini anlattı. Çünkü daha önce Atina’da İmparator 300 yılda tamamlanamayan Olympeion’u tamamlatmış ve açış konuşmasını yapması için değer verdiği Polemon’u görevlendirmişti. Çünkü imparator bilime, bilgiye ve bilge insanlara büyük önem verirdi. Atina’da ve Efes’te büyük kütüphaneler yaptırmıştı. İşte bu açılış sonrasında Polemon İmparatoru çok sevdiği Laodikeia’ya davet etmişti ve Hadrian’da bu daveti kabul etmişti. Laodikeia Batı tiyatrosu tıklım tıklım dolmuştu. Polemon’un gözlerindeki pırıltı ve heyecan, uzaktan bile anlaşılabiliyordu. Ünlü filozof aynı zamanda bir tıp ve davranış uzmanı da olduğundan, kalabalığı nasıl ikna edeceğini çok iyi biliyordu. ‘‘Sevgili Laodikeialılar’’ diye başladı ve devam etti. ‘‘Sizlere çok önemli bir müjdem var, Dünya İmparatoru Tanrısal Hadrian, gelecek baharda kentimizi şereflendirecek. Hazırlıklarımıza şimdiden başlamalıyız, eğer İmparator bizlerden memnun kalırsa vergiden muaf olabilir ve gelirlerimizi tamamen kentimize harcayabiliriz’’ dedi. Kalabalık bu haberden çok mutlu olmuştu. Çünkü Roma’nın ağır vergileri onların belini bükmüştü. Kentin diğer ileri gelenlerinden biri olan Attalos söz aldı. ‘‘Yüce Polemon, sizin bilge ve ileriyi gören biri olduğunuzu tüm Laodikeialalılar, Hierapolisliler, Tripolisliler, Attoudalılar, Kolossaililer, Trapezopolisliler ve Karuralılar bilir. Tüm Laodikeialılar sizinle birlikte hareket etmeye hazırdır’’ der. Polemon sözüne devam eder, ‘‘Biliyorsunuz stadyumun yanındaki hamam ve kuzeydeki tiyatroların yapımı devam etmekte. Bunların yapımını hızlandırmalıyız ve yüce İmparatora ithaf etmeliyiz. Ayrıca kutsal alanda da imparator için bir tapınak yaptırmalıyız, bunun için ben 500.000 denarius katkıda bulunacağım’’ dedi. Bu konuşma üzerine kentin ileri gelenlerinden Sedatius, Zenon, yün ve kumaş boyacıları başkanı ve diğerleri söz aldı, her konuşmacı zenginliği ve bütçesi imkânlarına göre katkıda bulunacak ve bu sayede yapıların bitiriliş süresi kısaltılacaktı. Öyle de oldu, Laodikeia’nın çalışkan insanları el birliği ile bir yıl içinde hamam, tiyatro ve kutsal alan içinde İmparator için bir naiskos yaptırdı, kentin yolları, kapıları tamir edildi. İmparator ve karısı Sabina için heykeltraşlar emsalsiz birer heykel yaptı.

Polemon baharın ılık esintileri arasında şafakla Smyrna (İzmir) limanına yanaşan ve imparatoru taşıyan saltanat gemisini karşıladı. Onlarca boğa, koç ve keçi kurban edildi. Polemon’un  Smyrna (İzmir)’daki sarayında kahvaltı yapıldı. Kendisini tanrılarla eş tutan Laodikeialı bilge insan Polemon’un aynı zamanda Roma’da da bir sarayı vardı. O gün Smyrna (İzmir)’da, ertesi gün Sardeis’te, daha sonra Philadelphia’da kalındı. Kortej sabahın erken saatinde Laodikeia için yola çıktı ve nihayet akşamüzeri Asopos köprüsü geçilerek Efes kapısından kente girildi. Efes caddesinin iki yanında genç kızlar çiçekler, çelenkler taşıyarak ve alkışlarla İmparator, karısı ve Polemon’u karşıladılar. İmparator için onlarca boğa, koç ve keçi kurban edildi. Şenlik karanlık olmasına rağmen, meşaleler, müzisyenler ve halaylar eşliğinde devam etti. İmparator uzun yoldan gelmişti. Polemon’un muhteşem sarayında ağırlandı. Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte stadyum tamamen dolmuştu. İmparatorun gelişi şerefine ilk gösteriler burada başlayacaktı. Kusursuz sporcular ve yenilmez gladyatörler İmparator için yarıştı ve dövüştü. Sonra İmparator ve karısı için yapılan 12.000 m2lik hamamın açılışı yapıldı. Buradan Stadyum Caddesinden Kutsal Agoraya gelindi, yol boyunca coşkulu kalabalık imparatora eşlik etti. Kutsal Agora’da muazzam bir tören yapıldı. Onlarca kurban kesildi. İmparator kendisi için yapılan tapınak ve içine yerleştirilen muazzam heykelleri görünce, Polemon ve Laodikeialılardan büyük mutluluk duydu. Hele kendisi için yapılan tiyatroya hayran kaldı. Tiyatroda 15.000 kişi toplanmıştı ve ayakta alkışlarla imparatora sevgi gösterileri yaptılar. Tiyatro Lykos ovası, göl ve Pamukkale manzaralıydı ve tamamen mermerden yapılmıştı. Sahneye eşi Sabina ve Polemon ile çıkan imparator halkı selamladı. Sözlerine şöyle devam etti. ‘‘Sevgili Laodikeialılar. Kentinizin bana gösterdiği dostane davranış ve yaptırmış olduğunuz hamam, tapınak, heykeller ve bu tiyatro beni çok hoşnut etti. Bu nedenle sizleri tapınak koruyuculuğu unvanı ile onurlandırıyor ve vergiden muaf tutuyorum’’ dedi. O anda sanki uğultu ve sevgi gösterisinden ortalık sallanıyordu. Halk ayakta ve bitmek bilmeyen alkış tutuyor ve nâralar atıyordu. Laodikeialılar istediklerine ulaşmış, hem hamam ve yeni bir tiyatroya daha sahip olmuştu. Her şeyden önce artık vergi vermeyecekleri için tüm zenginliklerini kentlerine harcayacaklardı. İşte çalışkan olma, bilgi ve bilenlerle birlikte olma, tarih boyunca Laodikeialara hep kazandırmıştır. Şimdi bile bizler binlerce yıl sonrasında bu muazzam yapılara hayranlıkla bakmaktayız…

                                                                                                                                                                                                                            06.03.2015
                                                                        Prof. Dr. Celal ŞİMŞEK