Ana Sayfa / Merkezi Hamam
Buradaki kazı çalışmaları Yard.Doç.Dr. Mustafa BÜYÜKKOLANCI tarafından yürütülmektedir. Laodikeia’da Merkezi Agora'nın tam güneyinde yer alan ve “Merkezi Hamam” olarak tanımlanan yapı, 80x50mlik (4000m²) kapalı alanı kapsar. Genel planı kuzey-güney yönünde yan yana dizilmiş dört salon ve bunları kuzeyde sınırlayan apsisli bir uzun salondan oluşur.
Merkezi Hamam’daki kazı çalışmaları 18 Haziran–15 Ağustos 2006 tarihleri arasında yapılmış olup, dört bölümde sürdürülmüştür.
1) Tepidarium (ılıklık bölümü) kazıları: Hamamın doğusunu sınırlayan Caldarium’un bitişiğinde (batısında) yer alan bu salon, 2006 yılı kazılarının odağını oluşturmuştur. Kazısı yapılan dolguda Caldarium’da olduğu gibi genellikle tuğla parçaları ve harçtan oluşan tonoz örtüsüne ait kalıntılar ve duvarlardan düşmüş traverten bloklar bulunmuş ve bunlar salonun dışına taşınmıştır. Doğusundaki Caldariuma ve batısındaki Frigidariuma açılan üçer kapısı varken bunlardan batıdaki Frigidariuma açılan kapılardan ikisi sonradan iptal edilmiş ve duvarla kapatılmıştır. Salonun kuzey duvarında İkinci Frigidarium ile bağlantıyı sağlayan geçit ve bu geçidin içine yerleştirilmiş çifte kapı yer alır. Benzer planlı bir geçit de Tepidariumla, Frigidarium arasında bulunmuştur. Burada da çiftli iki kapı açığa çıkarılmıştır. Batıdaki kapıların lentoları in-situ kalabilmişken, doğuda Tepidariuma bakan kapıların lentoları yerlerinden sökülmüş durumdadır.
2) Tepidarium ile Frigidarium Arasındaki Geçiş Odası: Tepidariumun tam kuzeyinde yer alan bu bölüm ana yapıya sonradan İkinci Frigidarium ve İkinci Apoditeriumla beraber eklenmiştir. Merkezi Hamamın en sağlam kalabilen bölümlerinden sayılır. Geçiş bölümü olarak adlandırılmasına neden olan bölümün kuzeybatı kısmında ve güneyinde yer alan oldukça sağlam kalabilmiş geçit ve bunların içindeki çifte kapılardır.Geçişin iki yüzündeki sağlam kalabilmiş kapı lentoları ortadaki çifte söveler üzerine basmaktadır. Yanlardaki ince sövelerden biri in-situ, diğer üçünden ise birkaç parça kalabilmiştir. Lentolar birkaç parçaya ayrılmış olmasına karşın yerinde durmaktadır.
3) İkinci Frigidarium Havuzu (Apsis) ve Çevresinin Kazıları: Kazılar öncesi hamamı kuzeyden sınırlayan bu apsisli bölüm “Bazilika” olarak tanımlanıyordu. Ancak bu apsisin tam merkezde yer almayışı ve 2003 yılı kazılarında elde edilen sonuçlar, Hamam ile Agora arasındaki bu bölümün hamamla birlikte düşünülmesi gerektiğini ortaya çıkarmıştı. Bu konunun tam olarak açıklığa kavuşması için 2005 yılında apsis bölümünün kazılarak yapının dini amaçla kullanılıp kullanılmadığı hakkında ipuçları elde edilmesi amaçlanmıştır. Kazılarda apsis tabanına ulaşılmış ve burasının dini bir yapının apsisi değil, mermer kaplamalı bir havuz tabanı olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca apsis duvarının merkezi kısmında geniş bir nişin taban kısmı kalabilmiştir. Tabana ait üç mermer bloktan ikisi in-situ durumdadır. Bu ayağın batısında orijinal hamam yapısının Tepidarium ve Frigidarium bölümlerini kuzeyden sınırlayan duvarları bulunmuştur. Bu duvarlar önce dıştan nişlerle hareketlendirilmiş ve üst kısımları çift sıra tuğla kemerlerle kapatılmıştır.
4) İkinci Apoditerium Kazıları: 2006 yılında kazısına başlanan diğer bir bölüm hamam kompleksinin kuzeybatı köşesi olmuştur. Burada uzun salonun batı kısmında agoranın güney-batı köşesindeki portiğe açılan kapı, 2002 yılında Denizli Müzesi Müdürlüğü ile Üniversitemiz Arkeoloji Bölümü’nün ortaklaşa yaptığı kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Kapı söveleri ile lentosu restore edilmiş, ancak iç kısmında kazılar yapılmamıştı. 2003 yılında bu kısımda plan araştırması amacıyla yaptığımız kazılarda bu bölümün kuzeyinde büyük boyutlu nişlerin olasılıkla Apoditeriumlardaki soyunma-giyinme yerleri olabileceği düşünülmüştü. 2006 yılında bu bölümde 15.00x18.00mlik alanda yapılan kazılarda Apoditerium düşüncemiz doğrulanmıştır. Kuzey duvarındaki kapı ve ayaklar arasındaki nişlerin Apoditerium bölümünün soyunup-giyinme yerleri olabileceği anlaşılmıştır. Kazılan bölümde herhangi bir tabakalanma izlenmemiş bunun yerine yoğun olarak harç ve tuğla kalıntıları ile ayaklara ait mermer ve traverten bloklar ele geçmiştir.
|