• LAODIKEIA
    KAZISI
Ana Sayfa / Kuzey Tiyatrosu

      Kuzey Tiyatrosu, Hellenistik Dönem’de yapılan Batı Tiyatrosu artan kent nüfusuna cevap veremeyince, tamamen mermerden ikinci tiyatro olarak M.S. 2. yy.da yapılmıştır. Yapı, tamamen Lykos Ovası’na bakmakta olup, topografyaya uygun şekilde yamacın oyulmasıyla inşa edilmiştir ve kuzeydoğu’ya bakmaktadır. Kuzey Tiyatrosu’nda, ilk kez 2008 yılında başlayan kazılar kuzeybatı caveada erozyon sonucu biriken oturma basamaklarının temizlemesi çalışmaları olarak başlamıştır. Kuzey Tiyatrosu’ndaki çalışmaların amacı oturma basamakları üzerinde yer alan döküntü toprağın temizlenmesi, oturma basamakları ile tiyatronun alt ve üst diazomasını ortaya çıkarmaktır. Oturma basamaklarının büyük ölçüde kaymış ve bazılarının yerinden sökülmeleri ve alanın taş ocağı olarak kullanılmasına rağmen, günümüzde alt cavea’da 19, üstte ise 27 oturma sırası sayılabilmektedir. Ortada 2.30m genişliğinde tek diazomalı olan yapı 110m çapında olup, sahne yay şeklinde kavisli ve orkestra geniştir. Yapının üst diazoma genişliği ise 5.00mdir. Kalıntılar üst diazomanın kemer çıkıntılarıyla hareketlendirilen tonoz örtülü olduğunu göstermektedir. Kazı çalışmaları diazoma orthostadlarının da çıkıntılarla hareketlendirildiğini ve üstlerine aslan protomlarının yerleştirildiğini göstermiştir. 40-41m civarındaki geniş orkestrası, Kuzey Tiyatrosu’nun su oyunları için de kullanılmış olabileceğini ortaya koymaktadır. Orkestranın geniş tutulmasıyla oturma basamakları daha eğimli düzenlenmiştir. Sahne binası üzerinden geçen Erken Bizans Dönemi surları sayesinde tiyatro korunmuştur. Oturma basamakları üzerine kentteki dernekler ve ileri gelen ailelerin isimleri yazılmıştır. Yapı yaklaşık 12000 oturma kapasitesine sahiptir. Doğu yanda güneşten koruyan ve ses yankılanmalarını önleyen tente iplerinin bağlandığı direklerin geçki blokları (velum) yer alır. Tiyatro değişik tamiratlarla M.S. 7. yy.a kadar kullanılmış, bundan sonra da alan taş ocağına dönüştürülmüştür.

      Tiyatroda ortaya çıkarılan basamaklar üzerinde çok sayıda, numaralandırmayla ilgili ve oturma sıralarının hangi dernek ya da sülalelere ait olduğunu gösteren Grekçe harfler ve kelimeler tespit edilmiştir. Bunlar içinde Laodikeia esnaf loncalarıyla ilgili olarak yün boyacıları birliğinin oturma mekânının açığa çıkarılmasıdır. Şimdiye kadar bilinenin aksine bu birliğin Hierapolis’te değil, Laodikeia’da olduğu anlaşılmıştır. Oturma basamaklarında bazen bir harf, bir oturma bölümünü kaplayacak büyüklükte bazen de daha küçük yazılmıştır. Oturma basamaklarında yoğun olarak görülen yazıtların bir kısmının ucundaki süslemeler, bir kısmının da iç içe yazılmış olması dikkat çekmektedir. Bu durum bir dönem belli bir zümre, dernek ya da sülaleye ait olan oturma basamaklarının daha sonra iptal edilerek başka bir topluluğa tahsis edilmiş olmasıyla ilgilidir.

      Kuzey Tiyatrosu’nda 2008 yılında başlayan çalışmalar; tiyatronun oturma basamakları, alt ve üst diazoması ve tiyatronun kullanım aşamaları ve tarihi hakkında birçok verilerin elde edilmesini sağlamıştır. Bunların içinde en önemli olanlar kenttin önde gelen ailelerinin, yöneticilerin, yün boyacıları birliğinin ve diğer esnaf loncalarının yazıtlarla oturma alanlarının tespit edilmesidir.